Türkçe'ye "Seyirci Etkisi" olarak girmiş olan "Bystander Effect", yardıma ihtiyaç duyulan bir ortamda, müdahale eden kişi sayısının, orada bulunan kişi sayısı ile ters orantılı olduğunu belirten psikolojik bir terimdir. Yani kişi sayısı arttıkça müdahale eden sayısı azalır, seyirci sayısı artar. Tam tanımı için wikipedia sayfasından faydalanabilirsiniz.
Tahmin edeceğiniz gibi bu istenilen bir durum değil. Yolda giderken yerde yatmış ve iyi görünmeyen bir insan veya hayvan görürüz. Herkes bir acıma ifadesiyle bakar geçer. Bunun sebepleri arasında "nasıl olsa biri el atar", "ben bu işlerden anlamam, rezil olurum", "şimdi başıma bir iş gelir" benzeri düşünceler ya da bir sorumluluk hissetmeme yatar. Bunun çözümü için toplumsal eğitim ve farkındalık/bilinç yaratılması dışında aklıma bir şey gelmiyor. Daha çok sosyologların yorumlayabileceği bir durum.
Seyirci etkisini iş hayatımızda da çok görürüz. Bir toplantıda yapılması gereken bir görev ortaya çıkar. Toplantıyı yöneten kişi veya takım lideri bunu yapmak isteyecek birisinin ortaya çıkmasını bekler. O sırada kimilerinin gözleri aşağı iner, kimileri düşünceye veya telefona dalar. Kişilerin kendine göre haklı sebepleri de olabilir. Uzmanlık alanı değildir, elinde zaten bir aylık iş vardır, bir challange olarak değil hamallık bir iş olarak görüyordur vs. Ama öte yandan da yapılması gerekiyordur ve toplantıyı yöneten kişi atama yapmak istemiyordur çünkü agile (çevik) yönetime ters olur. Takımın veya proje ekbinin kendini yönetmesi bekleniyordur.
Diğer bir örnek ise, üzerinde çalıştığımız işin bir noktasında tıkanmışızdır. Bu teknik bir konu da olabilir, tasarım veya fonksiyonalite ile ilgili bir karar verme de olabilir veya bir müşteri desteği ile ilgili de olabilir. Yardımcı olabileceğini düşündüğümüz bir mail grubuna güzel bir mail hazırlayıp atarız ve heyecanla bekleriz. Ancak günler geçmesine rağmen herhangi bir cevap gelmez. Çünkü o mail, grup üyeleri tarafından ilk göründüğü anda birbirlerine bırakılır ve takip edilmez. Konu hakkında yeterince bilgileri olmasa bile, bunu belirtmeyi de birbirlerine bırakırlar.
İş hayatındaki bystander etkisinin önğne geçmek için alınabilecek tedbirlerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
- Toplantılara mutlaka sadece ilgili kişiler davet edilmeli, böylece tüm katılımcılar o sorumluluğu daha çok hisseder. Gelmeden önce de katılımcılar ellerindeki işleri kontrol ederek yeni bir task için planlama yapıp yapamayacaklarını belirler.
- Bir gruba mail atmak yerine, sorarak kontakt bulma konusunda nokta atışı yapmaya çalışın. Bunun için daha tecrübeli çalışanlardan bilgi alabilirsiniz. 2-3 kişilik isim olsa bile gruptan daha iyidir.
- Mail gruplarında bir yönetici/yönlendirici olmalı. Bu kişi gelen maillere en azından en yakın zamanda döneceklerini ve ilgilendiklerini bildirmeli. Ardından bu kişi grupta konu hakkında yardımcı olabileceğini düşündüğü kişiyi dürtebilir.
- Mailden ziyade telefon veya şirket içi mesajlaşma araçlarını tercih edin.
© 2022 masumrobot.com
0 comments :