Savaş

Barış kongresine katılan insanlar arasında, barışa cidden inanan insanlar vardır. Bu insanlar barış konusunda konuşmalar yapar, kitaplar yazarlar. Hükümetler de fazla söze gerek yok, duygularını paylaşarak onları cesaretlendirir gibi görünürler. 

Aynı şekilde, yeşilay benzeri dernekleri destekler gibi görünürler, oysa çoğu gelirini halkın sarhoşluğundan sağlamaktadır. 

Eğitim ve öğretimi destekler gibi görünürler, ama iktidarları özellikle halkın cahil kalmasına dayanır. 

Özgürlüğü ve anayasayı güvence altına alır gibi görünürler, ama iktidarları özgürlüklerin yokluğu sayesinde ayakta kalabilir. 

Emekçilerin durumlarının iyileştirilmesi için kaygılanıyor gibi görünürler, ama kendi varlıkları işçilere uyguladıkları baskıya dayanır. 

Hristiyanlığı(veya bizdeki İslamı) destekler gibi görünseler de, aslında Hristiyanlık her tür hükümeti ortadan kaldırır.

Vahşi Zevkler(Tolstoy)'den alıntıdır.

© 2017 masumrobot.com

İster iş hayatımızda, ister özel hayatımızda, isterseniz de kişisel gelişimimizde olsun, hedefimize doğru koşarken genelde bir B planına sahip oluruz. Bunun sebebi de genelde "o olmazsa bari şu olsun" mantığında, asıl A planına göre daha zayıf, daha az tatmin edici bir plan ile kendimizi güvende hissetmek gerektiğindedir.  

Umarım başlık yanlış anlaşılmaz. Çünkü konumuz iş hayatı:)

Cehalet ne bilgiyi ne de tevazuyu doğurur. Aksine özgüven ve cesareti doğurur.

Gelin dürüst olalım ve itiraf edelim : Plaza hayatında başarının yolu sadece çok çalışmak veya yaratıcı olmaktan geçmiyor. Bu yolda onlarca parmatre rol alıyor.

İş hayatı acımasızdır. Kanunlar çalışandan yana gibi görünse de genelde işveren lehine ile sonuçlanır. Mobbing dersin, ispatlayamazsın; haksızlık var dersin anlatamazsın; motivasyonun düşmüştür performansı düşük derler. İşin içine bir de rekabet, ayak oyunları falan girince hep diken üstündesindir.   

Eminim bir çoğumuz,  okumuş da olsak, okumamış da olsak hatta belki de hiç bir zaman okumayacak olsak da elimizdeki kitaplara sımsıkı sarılırız. Onları güzel kitaplığımızda özenerek dizer, bir koleksiyon gibi davranırız. Birisine ödünç verirken içimizden "umarım çok yıpratmaz veya unutturmaz" deriz.

Kitapların bir koleksiyon gibi davranılması konusunda ben çok emin değilim.  Sebeplerine gelince:

- Okuduğunuz bir kitabı ikinci kez okuma ihtimaliniz çok düşüktür. Çoğunlukla kitaplıkta sadece bir görüntü olarak hayatına devam eder.

- Bir koleksiyon parçası olacağına, neden okunması için birine verilmesin veya bir yere bağışlanmasın ki?

- Minimalist yaklaşıma terstir. Evde gereksiz yer kaplayan eşya olmamalıdır

İtiraf etmeliyim ki benim de bir kitaplığım var. Ancak bu küçük kitaplığımda her zaman bir sirkülasyon vardır. Yenilerine yer açılması için okuduğum kitapları ya çok ucuza Letgo dan satmayı denerim, ya birine okuması için veririm(çoğunlukla) ya da elimde kaldıysa bir yere bağışlarım. Böylece yenilerine yer açarım. Yenisinden kasdettiğim illa da satın alma olacak değil. Ben de bir başkasından alabilirim. Kitaplar paylaşılmak içindir. 

Sadece referans olabilecek veya ikinci kez okuma ihtmalimin yüksek olduğu kitapları elimde tutmaya devam ederim. Onlar da azınlıktadır çünkü okurken sık sık önemli yerleri not alırım. İhtiyaç halinde kitaba geri dönmek yerine notlarıma bakarım.

Siz de eğer kitaplarınıza aşıksanız, bir koleksiyon gibi tutuyorsanız, bir de bu gözle bakmanızı tavsiye ederim. Hemen dağıtın demiyorum ama değerlendirin:)

© 2017 masumrobot.com

Dünyanın neresine giderseniz gidin tüm şirketler bir zaman açlığı çeker. Hepsinin bir hikayesi vardır. Üst yönetimin baskısı, rakipten önce piyasaya çıkma, daha fazla üretim, ekonomik koşullar...

Bu durumda yöneticiler rutin olarak çalışanlarına aşırı iş yüklerler. İş saatleri dışında da çalışmalarını beklerler. Son dakika ricaları gönderirler. Yöneticinin direk baskısı dışında, bir de performans notu gibi dolaylı olarak gelen baskı vardır. Çalışan rekabette geri kalmamak için daha çok çalışmak zorundadır. Hafta sonu bir gece vakti yanıtladığı bir e-mail prim yapacaktır.

Çalışan bu taleplere cevap verebilmek için, geç saatlere kadar çalışır, bazen şirkete erken gelir, 7 gün 24 saat maillerini kontrol eder. Çalıştığı yetmezmiş gibi bir de bunu gösterebilmek için yollar arar. Kaba deyimle kendini satmaya çalışır.

Bu baskılar organizasyonların "ideal çalışan" yaratma çabasıdır. Tarih boyunca değişmedi. 200 yıl önce iş hukuku yoktu ve çalışma koşulları ağırdı diye günde 12 saat çalışan fabrika işçilerine üzülürüz, ama kendimizin de aynı döngüye girdiğimizin farkında olmayız. Bir plazada çalışan beyaz yakalı olmanız hiç bir şeyi değiştirmez. En fazla daha fazla starbucks kahvesi içiyorsunuzdur.

Peki insanlar bununla nasıl başedebiliyor? Bir yandan ideal çalışan olmak zorunda, diğer yandan da yaşamındaki diğer parçalar dediğimiz aileye, hobilere, kurslara, kültürel ve sportif aktivitelere ve seyahatlere zaman ayırmak ister. Bunun cevabı tam olarak bilinmiyor. Genelde önceliklerine göre bunların bazılarından feragat edilir. Ancak bu geçici çözümdür, yazılım dünyası diliyle bir yamadır.

Bir diğer çözüm ise çok çalıştığını gösterir dalaverelerdir. Ekip halinde yapılmış bir işin tümünü sahiplenmeye çalışmak, toplantılarda susmamak(ben herşeye hakimim), yöneticiyle sürekli iletişim halinde olmak, rakip olarak gördüğü takım arkadaşına mobbing yapmaya çalışmak, mesai saati içerisinde oyalanıp kişisel işlerini yaptıktan sonra mesaiye kalıp çok çalıştığını göstermek.. Elbette etik olmayan bu adımları çözüm olarak göremeyiz, görmemeliyiz. 

Bence "ideal" çalışanın yeniden tanımlanması gerekiyor. İdeal çalışan %90 verimle 8 saat çalışmış kişi mi yoksa %60 verimle 12 saat çalışan mı? Tamamen iş hayatına odaklı çalışan mı yoksa iş dışı renkli uğraşları da olan mı? Verilen işi problemsiz vaktinde tamamlayan mı yoksa yaırm yamalak aynı anda (paralel) 3 işi yapan mı? Sadece kel, gömlek giyen ve dijital sesi olanlar mı yönetici olabilir yoksa sağlam iş çıkaran yırtık kot giyenler de mi?

© 2017 masumrobot.com

Yeni bir şiddet türü ortaya çıkıyor. Aslında pek yeni de sayılmaz. Dijital çağ başladığından, özellikle sosyal medya yaygınlaştığından beri bu şiddet vardı. Ama çok az dile getirildi. Bunda şiddeti uygulayan kişilerden çekinmenin etkisi büyük.

Hepimizin düştüğü bir tuzaktır. Ama bazı meslek dallarında çok daha belirgindir. Mesela teknik direktörler. Maçı kaybetmiştir veya kazanmıştır, önünde bir mikrofon beliriverir. Bir takım analizler yapmak, bir şeyler söylemek zorunda hisseder kendisini. Halbuki iyi oynamışsa yenmiştir, kötü oynamışsa maçı kaybetmiştir. Bu kadar basit. Sadece "Özetle maçı kaybettik" dese yeterli aslında.

Son zamanlarda ilk kez duyduğumuz, çeşit çeşit ünvanlar(plaza diliyle title) ortaya çıkmaya başladı. Artık en küçük ölçekli firmalar bile, klasik acemi(junior), tecrübeli(senior), uzman(expert) ve yönetici(manager) ünvanlarıyla kendilerini sınırlamıyor.

Bu kadar çeşit ünvan üretilmesinin altında ben şu sebepleri buluyorum:

• Motivasyon: İnsanımız title'a (unvana) çok önem verir(egosu yüksek insanlarda bu önem daha büyüktür). Bunda başta linkedin olmak üzere sosyal medyanın da etkisi büyüktür. Maaş veya diğer benefitlerinde bir pozitif değişim olmasa bile, havalı bir ünvanla motive olabiliyor. Aynı işi yapmaya devam etse bile şirketteki pozisyonunun yükseldiğini düşünür. Bu durum şirketlerin de işine gelir. Yeni bir gider kalemi oluşmadan veya mevcut gider yükselmeden çalışanının motivasyon  ve enerjisini artırmış oluyor.

• Yeni ünvan ihtiyacı: Bazı ünvanlar vardır ki, o çalışan için biraz yetersizdir. Sahip olduğu pozisyon onu artık mutlu etmiyordur. Ama bunun yanında bir üst ünvan ya fazla üst olabiliyor ya da onun için açık pozisyon olmayabiliyor. Şirketin yeniden yapılanması bile gerekebilecektir. Mesela birini yönetici yapmak demek, yeni bir takım oluşturmak anlamına gelebiliyor. Buna çözüm olarak "ara" ünvanlar yaratılır. Mesela, junior ile senior arasına medior ünvanı yaratmak veya yöneticilik yerine teknik liderlik vermek gibi.

• Şirketin daha saygın ve büyük görünmesi: İtiraf edelim. Bir şirkette ne kadar çok havalı ünvan duyarsak, o şirket gözümüzde daha büyük görünür. Öyle ki küçük şirketlerde her kişi için farklı bir ünvan olabiliyor. Veya 5 kişinin çalıştığı bir start-up(yeni oluşum) şirketinde kurucunun kendini her yerde CEO olarak tanıtabiliyor.

© 2017 masumrobot.com

Kişisel gelişim kitaplarına ve seminerlerine insanoğlu bir nebzeye kadar tahammül edebiliyor. En kötü ihtimal bir kaç not alabilir veya unuttuğu bir şeyi hatırlatmasına yardımcı olabilir.

Atina doğumlu Yunan filozof Sokrates için, felsefe tarihinin en etkili filozoflarından biri dersek herhalde abartmış olmayız. 

Kendisinden önceki filozoflar daha çok doğa üzerinde yoğunlaşmışlarken, kendisi insan ve topluma odaklanmış. Bir nevi felsefede geçiş dönemini yaratmış.

Felsefe ve felsefe tarihi uzmanlık alanım olmadığından çok bilgiliymişim gibi davranmamaya çalışacağım.

18. yüzyılda -aynı zamanda Aydınlanma Çağına denk geliyor- Fransız filozof Jean Jacques Rousseau' ya ait bu çağrı uygarlığa bir tepki olarak verilmişti. Zamanla uygarlığa karşı slogan bu olmuştu. 

Rousseau'ya göre doğa iyiydi, dolayısıyla insan da "doğal haliyle" iyi bir varlıktı. Bütün kötülüğün kaynağı insanların doğadan uzaklaşmasına sebep olan ugarlaşan toplumlardı. Buna kanıt olarak da ,çocukların büyüklerden daha doğal oldukları için daha mutlu olmalarını ve doğu halklarının Avrupalılardan daha sağlıklı ve mutlu olmalarını göstermiştir. Onun felsefesine göre bilim ve sanatın gelişmesi insan ruhunu bozmuştur, doğadan uzaklaştırmıştır.

Uygarlık beraberinde koşuşturma, daha çok çalışma, daha sağlıksız beslenme ve daha az fiziksel hareket getirir. Kapitalizm bu istenmeyen hayatı daha da agresifleştirir.

Sık sık iş hayatından ve büyük şehirlerden bıktığından dolayı, her şeyi bırakıp güneye göç etmek ve bir yerleri işleterek hayatına devam etmek isteyen insanlarla karşılaşırız. Aslında burda ulaşılmak istenen yer doğadır. Doğaya dönüş isteği insanda bir temel  içgüdür. Ne de olsa doğadan geldik.

© 2013-2016 masumrobot.com

Başlığa bakınca, ülkede hangi konuda özgürlük var ki diyebilirsiniz. Haklısınız. Ama o konulara girirsek yazmak değil, sabaha kadar konuşmak gerek. Kaba tabirle memleketi kurtarmak. Biz, her zamanki gibi iş hayatımıza odaklanalım. Blogumuzun cizgisinden çıkmayalım:)

HBR(Harvard Business Review) in son sayısında Dunbar sayısı ile ilgili bir makaleyle karşılaştım. Uzun zamandır yazmak istediğim bir konunun bilimsel karşılığını görmek beni hem şaşırttı hem  de mutlu etti.

Yapıcı eleştiri değerlidir. Olmadığı zaman bireysel olsun şirketsel olsun her şey dört dörtlük sanılır. Gelişime kapalı olunur.

Geçen yıl !f İstanbul film festivalinde gösterime giren filmi izleme şansını sonunda yakalayabildim. İsminden tahmin edebileceğiniz gibi film matematik üzerine.

19. yüzyıl başlarında -İngiletere'deki Sanayi Devriminin ilk zamanları- Ned Luzz adlı bir İngiliz işçi, emeklerini çaldığı, kendisini işsiz bıraktığı gerekçesiyle iplik-kumaş üretimi yapan makinelere saldırır. Zamanla çevresinde işçi taraftarları oluşur ve adı Ludism(Ludizm) denilen makinelere karşı yeni bir akım başlar. Akımın tarihini ve ayrıntılarını okumak isterseniz Daron Acemoğlu'nun ünlü kitabı Ulusların Düşüşü'nü okuyabilirsiniz.

Malcolm Gladwell'in ünlü kitabı Outliers(Çizginin Dışındakiler) kitabını okuyanlarınız vardır. Kitabın giriş kısmı, Amerikadaki Roseto kasabasının bir sırrını ortaya çıkarmaya çalışıyor.

Roseto, İtalya'da Roma'nın güneydoğusundaki bir taşra kentidir. 1882'li yıllardan itibaren buranın köylüleri, yaşam zorluklarından ve yoksulluktan dolayı Amerika'nın Pennsylvania'nın Bangor kasabasına yakın bir yere yerleşmeye başlarlar. Zamanla burayı aynı köyden insanlar doldurur. Hatta bulundukları kasabaya da Roseto adını verirler.

Delegasyon(ingilizce karşılığı delegation), en basit tanımıyla yöneticinin sorumluluğunda olan bazı işleri astlarına devretmesidir. Benzer şekilde merkezi bir idarenin bazı görev ve yetkilerini yerel birimlere bırakması da bir delegasyondur. Yöneticiliğin en önemli maddelerinden biridir. Yöneticilere zaman kazandırmak için vardır.

İlkine önceki yazımızda yer verdiğimiz terimlerle tanışmaya devam ediyoruz. Kritik zamanlarda kullanmak dileğiyle.

Bir şeyleri öğrenmenin her zaman birden fazla yolu vardır. Konuyla ilgili kitapları alıp kendi kendine çalışmak, kursana gitmek, google da aramalar yapmak, varsa videolarını izlemek... Ama bunların içerisinde benim için her zaman sormanın ayrı bir yeri vardır. 

 

Bazen bir filmi anlayabilmek için 2 kez izlemek gerekir. Kötü haber: Bu film için 3 kez gerekebilir:)

David Mitchell'in 2004 yapımı eseri Cloud Atlas(Bulut Atlası), 2012 yılında 3 yönetmen(Tom Tykwer, Andy Wachowski ve Lana Wachowski) tarafından perdeye aktarıldı. Başrollerinde ise Tom Hanks, Halle Berry, Hugo Weaving, Hugh Grant ve Susan Sarandon gibi  ünlü oyuncular yer alıyor.

Her dönem bazı kelimeler/terimler daha popüler hale gelirler. 2015 Genel seçimlerinin yaklaşmasıyla birlikte birazdan bahsedeceğimiz politik terimleri daha sık duymaya başlamışızdır. Gelin bu terimlerle birlikte tanışalım ve konuşmalarda veya makalelerde arada kaynamasınlar.

Yepyeni bir terim ile karşınızdayım: "Askhole". İlk okunduğunda muhtemelen çoğumuzda asshole'ü çağrıştırmıştır. Hatta yazım hatası yapıldığını düşünenler bile olmuştur. Anlamını öğrendikten sonra askhole' lerin asshole sınıfına girip girmediklerine siz karar verirsiniz.

Son yılların popüler slogalarından biri : Ekip Çalışması. 

Ekip Çalışmasının gerekliliği sık sık dile getirilir. Askeriyede, bürokraside, sporda, kurumlarda, hatta aile içerisinde bile birlikte hareket etmekten bahsedilir. Eskiden kahramanlarımız, Superman, Batman, Örümcek Adam gib tek başına tüm kötülüklerle başedebilen yalnız karakterler iken, artık bunların yerini Fantastic Four(Fantastik Dörtlü), X-Men, Avengers(Yenilmezler) gibi birlikte hareket eden kahramanlar grubu almış.

12 Şubat - 1 Mart tarihleri arasında gerçekleşek olan if İstanbul festivalindeki bazı filmleri izleme fırsatını yakalayacağım için heyecanlıyım. Bu yıl ilk kez bu festivalle ilgilenme şansım oldu. Eminim bugüne kadar çok şey kaçırdım.

Yeni bir terimle karşılaştım ve sizlerle paylaşma ihtiyacı hissettim: Athazagoraphobia 

Telafuzu zor duran bu kelime, tahmin edebileceğiniz gibi bir fobi çeşididir. Nadir duyulmuştur. Unutulma veya ignore edilme yani yok sayılma korkusu anlamına gelir. Çocukluktan, yetişkinliğe ve yaşlılığa, aile içinden okul, mahalle ve iş hayatına kadar hayatın her evresinde insanın yaşanabilecek bir korkudur.

2013 yapımı filmin yönetmeni Jon-ho Bong(Bong Joon Ho olarak bilinir). Doğrusu yönetmeni ilk kez duydum ama gördüğüm kadarıyla epey fanatiği var.

Oyuncular ise Chris Evans(Curtis), Jamie Bell(Edgar), Kang-ho Song(Song Kang Ho) ve Tilda Swinton(Mason).

Başlığı gören okuyucuların bir çoğunun içinden "ne alaka" yorumu geçmiştir. Haksız da sayılmazlar. Birazdan aradaki ilişkiye yavaş yavaş gireceğiz.

Özellikle iş hayatında sık sık duyarız: "Çerçevenin dışına çıkmak", "kutunun dışına çıkmak". Yani farklı bir yönden bakmak, bakış açısını değiştirmek(vantage point), sınırları aşmak. Çerçevenin dışına çıkıp şirket veya kendin için faydalı bir şeyler yapabilmek. Bu şirket için daha fazla kazandırmak veya iş verimini yükseltmek anlamına gelirken, kişi için kişisel gelişim, başarı, daha iyi bir sosyal hayat veya daha fazla mutluluk anlamına gelir.

Tim Burton filmlerine olan hayranlığım sekteye uğramadan devam ediyor. Daha önce blogumda yer verdiğim Big Fish(Büyük Balık) filminden sonra dün gece izlediğim bu filme de yer vermemek olmazdı. 

1990 yapımı filmin yönetmeni Tim Burton, oyuncuları ise Johnny Depp ve Winona Rayder. 

Sosyal ağlarda iletişim, doğal, bir başka deyişle fiziksel iletişimin önüne geçmiş durumda. Bu beraberinde anlaşamama, yanlış anlama veya iletişimin tamamen kopması gibi problemleri getirdi.